In Architecten van het Westelijk Koninkrijk reizen we terug naar het einde van het Karolingische rijk, zo rond het jaar 850 na Christus. Iedere speler is een architect en probeert indruk te maken op de koning, door bouwwerken te creëren en te helpen bouwen aan de kathedraal om zoveel mogelijk punten en loyaliteit te verzamelen. Architecten van het Westelijk Koninkrijk is een worker placement bordspel, dat houdt in dat je in iedere beurt één meeple, jouw workers, mag plaatsen op een actieveld om vervolgens die actie uit te voeren.

Maar, dat is niet alles. Want in de meeste worker placement spellen mag je slechts één worker op een actieveld plaatsen. Architecten van het Westelijk Koninkrijk gooit dat concept compleet om, want hier mag je zoveel workers op een actieveld plaatsen als je maar wilt. Maar wel slechts één per beurt. Hoe meer workers van jou er op een veld staan, hoe meer opbrengst jij van dat actieveld kunt halen. Als voorbeeld krijg je op het actieveld voor zilveren munten één munt plus één munt voor iedere worker die al op dat veld staat.

In dit review delen wij onze mening over Architecten van het Westelijk Koninkrijk. Ook leggen we jou de basis uit van dit worker placement bordspel.

Aantal spelers: 1 tot 5 personen
Speelduur: ongeveer 90 minuten (met 2 personen in 40 minuten te spelen)
Vanaf 12 jaar en ouder
Uitgever: White Goblin Games
Genre: Worker placement bordspel

Architecten van het Westelijk Koninkrijk is verkrijgbaar bij bol.com en Amazon.nl.

Doel van het bordspel Architecten van het Westelijk Koninkrijk

In Architecten van het Westelijk Koninkrijk probeert iedere speler zoveel mogelijk overwinningspunten te verzamelen door het bouwen van gebouwen, het verzamelen van goud en zilver en door mee te werken aan het bouwen van de kathedraal.

Tijdens het spel kunnen de spelers morele beslissingen maken die invloed hebben op het loyaliteitsspoor. Sommige acties zorgen voor een stijging, terwijl andere slechtere praktijken zorgen voor een daling van je loyaliteit. Soms kan dat gunstig zijn, maar soms werkt het ook averechts. Aan het einde van het spel weegt ook het loyaliteit spoor mee in de puntentelling in positieve of negatieve zin.

Inhoud van het spel Architecten van het Westelijk Koninkrijk

• 1 speelbord
• 43 leerlingkaarten
• 43 gebouwenkaarten
• 10 zwarte markt kaarten
• 22 schuldkaarten
• 11 beloningskaarten
• 6 vermenigvuldingskaarten
• 35 klei
• 40 hout
• 40 steen
• 50 zilver
• 25 goud
• 30 marmer
• 10 spelersschijfjes (in 5 kleuren)
• 100 arbeiders (in 5 kleuren)

Voorbereiding van een spel Architecten van het Westelijk Koninkrijk

Het speelbord wordt op het midden van de tafel geplaatst en iedere speler krijgt zijn eigen spelersbord, met 20 arbeiders in zijn eigen kleur. De spelersschijfjes van de spelers worden onder de kathedraal gelegd en de andere worden op het loyaliteitsspoor op waarde 7 geplaatst.

De zwarte markt kaarten worden op een stapel op het linker veld van de zwarte markt plaatst. De beloningskaarten worden op een stapel gelegd rechts van de kathedraal en de schuldkaarten worden op een stapel naast de wachtpost geplaatst. De leerlingkaarten worden goed geschud en daarvan worden er 8 opengelegd  op de 8 daarvoor bedoelde locaties bij de werkplaats. De overige worden op een stapel naast het speelbord gelegd. De gebouwenkaarten worden geschud en op een gesloten stapel geplaatst links naast de werkplaats.

Alle grondstoffen, klei, hout, steen, goud, marmer en zilveren munten, worden als voorraad naast het speelbord gelegd. 4 munten worden op het belastingkantoor gelegd. Er wordt willekeurig een startspeler bepaald en die speler krijgt 3 munten, de tweede speler krijgt 4 munten, de derde 5 munten, enzovoorts.

Als laatste krijgt iedere speler 4 gebouwenkaarten gedekt, waaruit hij er één kiest. De andere drie kaarten geeft hij door aan de speler die links van zich zit. De spelers kiezen opnieuw één kaart en geven de twee kaarten weer door aan de speler links. De laatste kaart wordt gedekt onderop de gebouwestapel geplaatst.

We zijn nu klaar om een spel Architecten van het Westelijk Koninkrijk te spelen.

Spelregels en spelverloop van Architecten van het Westelijk Koninkrijk

Om beurten zijn de spelers aan zet, maar natuurlijk mag de startspeler beginnen. In een beurt mag een speler maar één ding doen. En dat is het plaatsen van één arbeider op een actieveld. Dat actieveld bepaald vervolgens wat je in je beurt mag doen.

Er is één uitzondering, dat is wanneer je geen arbeiders meer over hebt. In dat geval bestaat je beurt uit het terughalen van één arbeider van het speelveld. Je beurt is daarna direct voorbij. In de volgende beurt kun je de arbeider weer inzetten.

Drie verschillende locaties voor het plaatsen van arbeiders

Belangrijk om te weten is dat er drie verschillende soorten locaties zijn waar je arbeiders kunt plaatsen. Het merendeel van de locaties heeft een grote open cirkel afgebeeld. Dat betekent dat er geen limiet is op het aantal spelers of het aantal arbeiders wat op dat veld geplaatst kan worden.

Er zijn ook kleine open cirkels, daar past precies één arbeider op. Is dat actieveld bezet, dan kan niemand anders dat actieveld meer gebruiken. Totdat het veld weer beschikbaar is, en dat komt alleen doordat er een herschikking kan plaatsvinden van de zwarte markt waarna de arbeiders die op deze velden stonden verwijderd worden.

Als laatste zijn er patronen waar precies één arbeider op neergelegd kan worden. Het betreft precies de omtrek van de arbeider. Ook hier mag slechts één arbeider neergelegd worden, maar deze arbeiders blijven daar liggen voor de rest van het spel. Dit is alleen op de locatie van het gildehuis. Wanneer het gildehuis vol is, is het spel afgelopen en komt iedere speler nog één keer aan de beurt.

De actievelden of locaties op het spelersbord

Om je een goede indruk te geven van de mogelijkheden van Architecten van het Westelijk Koninkrijk, heb ik ervoor gekozen om alle actievelden samengevat te laten zien. Ik neem je niet mee in alle details, maar laat zo wel zien wat voor mogelijkheden je hebt.

Groeve, bos, mijnen en zilversmid

Deze 4 locaties zijn productieve opties om nieuwe grondstoffen te verkrijgen. In de groeve verkrijg je één steen per werker. Stel je plaats in je eerste beurt hier een werker, dan krijg je 1 steen. In je tweede beurt zou je hier weer een werker kunnen plaatsen, waardoor er twee werkers staan en dan krijg je dus ook direct twee stenen.

Het bos werkt precies hetzelfde, ook daar krijg je één bos per werker. De zilversmid geeft je 1 munt plus één munt voor iedere werker die er staat. En de mijnen geven je twee opties. Twee werkers brengt één goud op. Of je kiest voor klei wat je één klei plus één klein per werker oplevert.

Koninklijk pakhuis

In het koninklijk pakhuis mag je één actie uitvoeren per werker die daar staat. De eerste werker die je er plaatst betekent dus één actie uitvoeren. Plaats je in een latere beurt hier weer een werker mag je dus twee acties uitvoeren, enzovoorts. Wat je bij dit actieveld kunt doen is kiezen uit twee opties. Of je betaald 2 grondstoffen (klei, hout, steen) om 1 loyaliteit te verkrijgen. Of je kiest ervoor om 3 grondstoffen (steen of hout) om 1 marmer te verkrijgen.

3 grondstoffen betalen voor 1 marmer lijkt duur, maar er is haast geen andere mogelijkheid in het spel om marmer te verkrijgen. En het is een broodnodige grondstof om vooral duurdere gebouwen te realiseren.

Werkplaats

In de werkplaats heb je twee mogelijkheden, je kunt een nieuwe leerling huren of je kiest ervoor om gebouwenkaarten te trekken. Kies je voor een leerling, dan moet je twee munten belasting betalen (komt bij belastingkantoor) en twee munten aan de algemene voorraad. Vervolgens mag je één van de open leerlingen uitkiezen. Er zit nog een extra regel aan, en dat is dat je alleen mag kiezen uit de kaarten naderhand hoeveel werkers je hebt staan op het veld. 1 werker betekent alleen de 2 meest linker kaarten, 2 werkers betekent kiezen uit de eerste 4 kaarten, 3 uit de eerste 6 en met 4 werkers mag je uit alle arbeiders kiezen.

Kies je bij deze locatie voor het nemen van gebouwenkaarten, dan mag je één gebouwenkaart trekken van de stapel plus nog één kaart per twee werkers die al op dat actieveld staan. Gebouwenkaarten kun je weer gebruiken om later gebouwen te realiseren, te werken aan de kathedraal of af en toe heb je ze nodig om een kaart af te leggen.

Stadscentrum

Bij het stadcentrum kun je arbeiders gevangen nemen van andere spelers, die je later weer kunt afleveren bij de gevangenis. Een riante manier om munten te verdienen. Je mag een groepje arbeiders van een andere speler gevangen nemen die op één actieveld staan. Heb je meerdere werkers op het stadscentrum staan, mag je ook meerdere groepjes werkers van andere spelers gevangen nemen. De eerste werker betaald 1 munt aan het belastingkantoor om de actie uit te voeren, alle extra acties die je hier van de andere werkers wilt uitvoeren kosten ook 1 munt.

Belastingkantoor

Ga je naar het belastingkantoor veld met een werker, dan mag je alle munten nemen die ondertussen hier verzameld zijn. En dat kan flink oplopen, doordat allerlei acties belasting kosten die zich hier verzamelen. Een snelle manier om munten te verzamelen, maar je moet wel 2 loyaliteit inleveren wanneer je hier gaat staan.

Zwarte markt

De zwarte markt is een snelle manier om grondstoffen te verkrijgen, of om snel een nieuwe gebouwkaart te krijgen of een direct een nieuwe leerling te huren. Het heeft echter ook een prijs die je betaald met een stap terug uit op het loyaliteitsspoor.

Wachtpost

Bij de wachtpost kun je vier verschillende acties uitvoeren. De actie die je waarschijnlijk het meest gaat gebruiken is gevangen arbeiders van andere spelers afleveren bij de wachtpost, waardoor ze in de gevangenis moeten en jij 1 muntje per arbeider die je levert krijgt. Wat je hier ook kunt doen is je arbeiders die gevangen genomen zijn weer bevrijden, dat kost je verder niets behalve een beurt.

Je mag ook 5 munten betalen (waarvan 2 belasting) of een schuldkaart trekken en één loyaliteit achteruit gaan op het spoor om gevangen genomen arbeiders die nog op het bord van een tegenstander staan los te breken. Een schuldkaart geeft je aan het einde van het spel 2 minpunten. De laatste actie die je hier mag uitvoeren is een schuldkaart inlossen, maar dat kost je 6 munten waarvan 3 belasting.

Gildehuis

Het gildehuis is eigenlijk wel de manier om punten te behalen. Wanneer je naar het gildehuis gaat, krijg je jouw arbeider niet meer terug gedurende het spel. Je mag hier kiezen uit twee acties, de eerste is een gebouw bouwen. Je moet dan de kosten betalen en aan de voorwaarden voldoen die op het gebouw staan.

De andere optie is om het werk aan de kathedraal voort te zetten. In dat geval mag je je spelersschijfje één veld omhoog zetten in de kathedraal, wat aan het einde van het spel punten zal opleveren. Je moet de daardoor afgebeelde kosten betalen die op het volgende niveau van de kathedraal afgebeeld zijn plus één gebouwenkaart afleggen.

Het loyaliteitsspoor en invloed op je eindscore

Zoals je hebt kunnen lezen zijn er situaties waarbij je loyaliteit erbij krijgt maar ook situaties waarbij je loyaliteit afneemt. Ga je naar de zwarte markt, dan kun je weliswaar snel grondstoffen verzamelen, maar het kost je ook loyaliteit. Hoe lager je komt op het loyaliteitsspoor, hoe minder belasting je hoeft te betalen bij het uitvoeren van acties maar het geeft je aan het einde van het spel wel minpunten. En kom je te laag op het spoor, dan mag je ook niet meer meebouwen aan de kathedraal. Kom je te laag op het spoor, dan moet je zelfs een schuldkaart nemen die 2 minpunten geeft.

Hoe hoger je op het spoor komt, hoe meer overwinningspunten je aan het einde van het spel nog eens extra krijgt. Lukt het om helemaal bovenaan te komen, dan mag je zelfs een lopende schuldkaart vernietigen.

Herschikking van de zwarte markt

Wanneer ik Architecten van het Westelijk Koninkrijk speel komt dit altijd op het verkeerde moment, een herschikking van de zwarte markt. De koning voert dan controles uit om er zeker van te zijn dat alle arbeiders zich loyaal gedragen, degene die de regels niet al te nauw nemen worden gestraft. Er zijn twee manieren hoe de herschikking geactiveerd wordt. De eerste optie is doordat alle locaties van de zwarte markt bezet zijn door arbeiders en de tweede optie is doordat er arbeiders worden geplaatst op het meest linker veld in de twee onderste rijen van het gildehuis.

Bij een herschikking worden de volgende stappen uitgevoerd:

1. Alle arbeiders die op de zwarte markt staan worden verplaatst naar de gevangenis.
2. De bovenste kleine marktkaart wordt omgedraaid en deze wordt op de grote markt gelegd.
3. De spelers die leerlingen in bezit hebben met een symbool van de herschikking zwarte markt op de ingehuurde arbeiders worden actief gemaakt. Ze mogen die actie die op de kaart afgebeeld staat direct uitvoeren.
4. De spelers die 3 of meer arbeiders in de gevangenis hebben, krijgen direct een aftrek van 1 loyaliteit.
5. De speler die de meeste arbeiders in de gevangenis hebben moet 1 schuldkaart pakken met de lopende kant naar boven. Dat betekent aan het einde van het spel 2 minpunten.

Gebouwenkaarten in Architecten van het Westelijk Koninkrijk

In Architecten van het Westelijk Koninkrijk zitten diverse soorten gebouwen die ieder verschillende kosten hebben om te realiseren, randvoorwaarden om te bouwen, verschillende punten opleveren aan het einde van het spel maar ook een directe bonushandeling of een handeling aan het einde van het spel die voor extra punten zorgt.

Op diverse gebouwen staat links bovenin de hoek de randvoorwaarde waar je aan moet voldoen. In de afbeelding hiernaast kun je zien dat het gebouw links boven een hakbijl en een gouden zwaardje toont. Dit betekent dat je over arbeiders moet beschikken die deze eigenschappen met zich meebrengen.

Onderaan een gebouw zie je of het een direct effect heeft of een effect aan het einde van het spel. Een bliksem is een direct effect en een vlaggetje betekent dat dat effect geactiveerd wordt wanneer het spel eindigt. Directe effecten geven je vaak grondstoffen of nieuwe kaarten en effecten aan het einde van het spel geven meestal extra bonuspunten.

Arbeiders in Architecten van het Westelijk Koninkrijk

Arbeiders of leerlingen geven effecten die je meestal mag gebruiken wanneer je op een actieveld gaat staan. Je hebt bijvoorbeeld de kaart ‘Mijnwerker’ die arbeider geeft jou wanneer je naar de mijn gaat 1 extra klei. Er zijn ook kaarten waardoor je bijvoorbeeld geen zilver meer hoeft te betalen wanneer je een arbeider gevangen neemt vanuit het stadscentrum. Daarnaast zijn arbeiders ook noodzakelijk om bepaalde soorten gebouwen te bouwen.

Het einde van het spel

Wanneer alle actievelden voor arbeiders in het gildehuis bezet zijn, dan is het spel afgelopen. Iedere speler inclusief de speler die het spel eindigt is nog één keer aan de beurt om een laatste handeling te doen.

De spelers mogen hier zelfs nog een actie uitvoeren in het gildehuis, ondanks dat het gildehuis al vol is. Je kunt dus alsnog werken aan de kathedraal of een extra gebouw bouwen om nog wat punten te verzamelen in de laatste ronde. Lukt dit je niet, dan is het verstandig om bijvoorbeeld nog goud of marmer te verkrijgen waar je 1 punt per stuk voor krijgt.

Architecten van het Westelijk Koninkrijk bordspel review met onze mening

Architecten van het Westelijk Koninkrijk is een worker placement, maar wel een hele interessante met een net wat anders spelconcept dan de meeste worker placement spellen. Iedere speler heeft beschikking over 20 arbeiders die op diverse actievelden geplaatst mogen worden. De volgorde van acties bepalen en bepalen wat het meest gunstige is op ieder moment is een leuke bezigheid waar je steeds beter in zult worden. Architecten heeft daar nog een laag overheen gebracht, doordat je meerdere arbeiders op een actieveld kunt hebben staan.

De eerste arbeider mag één actie uitvoeren. Plaats je in een volgende beurt een tweede arbeider, mag je twee acties uitvoeren op dat veld, of het veld omschrijft wat je met een tweede, derde, vierde, enzovoorts arbeider mag doen. Het kan daardoor slim zijn om even focus te leggen op één actieveld om zo snel bepaalde grondstoffen te krijgen. Maar daar moet je ook weer mee uitkijken, want daar zit nu juist de crux van dit spel. Je moet zorgen voor een hele goede balans. Tegenstanders kunnen jouw arbeiders namelijk gevangen nemen en de arbeiders bij de gevangenis brengen waardoor ze een munt ontvangen per arbeider. Je snapt dus al, dat grote groepen met arbeiders veel interessanter zijn om gevangen te nemen. De balans zoeken in niet te veel en aantrekkelijk worden voor je tegenstanders en te weinig arbeiders om snel acties en grondstoffen te kunnen verkrijgen speelt hier zwaar mee.

Een andere extra dimensie aan dit worker placement bordspel is het loyaliteitsspoor. Zelf ben ik altijd de dupe van dat spoor, want blijkbaar voer ik nu eenmaal veel acties uit waardoor ik alleen maar minder loyaal wordt aan de koning. En dat kost me steeds flink wat strafpunten aan het einde van het spel. En toch weet ik af en toe nog te winnen, ondanks dat andere spelers vaak veel hoger op dat spoor blijven. Dat vind ik ontzettend gaaf aan dit bordspel. Er is gewoon niet één winnende tactiek of één mechanisme om er met de winst vandoor te gaan. Ieder spel speelt anders, in ieder spel krijg je andere arbeiders en andere gebouwen waardoor je net anders moet spelen om goed uit te komen.

Architecten van het Westelijk Koninkrijk is in onze ogen een uniek worker placement bordspel door de groet hoeveelheid arbeiders en talrijke combinaties van acties die je kunt uitvoeren. Een bordspel wat ontzettend goed in elkaar zit voor fanatieke bordspelers, maar net zo goed speelt en speelbaar is voor mensen die af en toe gewoon een goed spel willen spelen voor de gezelligheid. De interactie is zeer hoog tussen de spelers en in onze ogen een van de betere worker placement bordspellen, een absolute aanrader!

Architecten van het Westelijk Koninkrijk is verkrijgbaar bij bol.com en Amazon.nl.